Erkek çocuklara uygulanan sünnetin, çocukların psikolojisi üzerinde olumsuz ihtimali anne babaların son merak ettiği konular arasında yer alıyor. Bu konuda yaş ve uygulama biçiminin çocuk üzerindeki etkisi çok büyük. Çocuk Cerrahisi Bölümü'nden Uzmanı Dr. Egemen Eroğlu, yönelttiğimiz sorularla bu konuya açıklık getirdi.
Sünnet, hangi nedenlerle yapılıyor?
Sünnet, erkeklerde penis uç kısmını (başını) örten ve koruyan üst derinin (prepusyum) kesilip alınma şekline deniyor. Dünyanın değişik bölgelerinde, sosyal, dini ya da tıbbi açıdan daha sağlıklı olduğu düşünülen ve uygulanan bir cerrahi işlemdir. Tarihte köleleri belirlemek, yeniden doğuş ve uzun yaşam için adak, sembolik kastrasyon (testislerin alınması) amaçlı sebeplerden dolayı yapılan, günümüzde de bazı kabile ve toplumlarda karşı cinse çekici olmak, hijyen, ana kuzusu olmaktan kurtulmak, cesaret gösterisi, erişkinliğe geçiş ve mensturasyonu (regl dönemi) taklit gibi türlü amaçlarla sünnet yapılabiliyor.
Sünnet yararlı bir cerrahi işlem midir?
Aileler "sünnetin tıbbi anlamda gerekliliğini" sorguluyorlar. Bizler ise geçmişten günümüze sünnetin tarihine baktığımızda çok net bir cevap veremiyorduk. Ama şimdi kesinlikle gerekli olduğunu gösteren tıbbi durumlar mevcut. Bugün son popüler yaklaşım, sünnetin HIV'e ve bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyuculuğu olduğunu gösteriyor.
Sünnet hangi yaşta ve nasıl yapılmalı?
Aileler genellikle sünnetin gerekli olup olmadığından ziyade ne zaman yapılması gerektiğkonusunda kararsızlık yaşıyorlar. Yenidoğan döneminde sünnet 45 dakika kadar önce sürülen anestezik bir kremden sonra yapılıyor. Yenidoğan döneminde sünnet yapılmaması durumunda önerdiğimiz yaş 1.5 yaş sonrasıdır. Bu dönemde önermememizin sebebi, bebeklerin oldukça kilo aldıkları süt çocukluğu döneminde, iyileşme sürecinde pubis önündeki yağ dokusu içerisine gömülebilen peniste yapışıklık gibi problemlerin ortaya çıkabilmesidir. Her ne kadar düzgün bakımla bu problem en aza indirgenebilse de, medikal gerekliliği olmadıkça bu dönemde sünnet yapılmasını önermiyoruz. Bebekler 1 yaşına geldiklerinde yürümeye başladıktan sonra yağ dokusu azalmaya başlıyor, dolayısıyla bu komplikasyon riski de ortadan kalkacaktır. Psikologlar, 3-6 yaşları arasında, erkek çocuğunun psikolojik gelişim süreci içerisinde babayla yarış içerisinde olduğu dönem olmasından dolayı sünnet önermiyorlar. Ancak bunlar daha çok lokal anestezi altında yapılan sünnetler için geçerlidir. Çocukluk yaş gruplarındaki sünnetler genel anestezi altında yapıldığından, bu zarar ortadan kalkmış oluyor. Penis sinirlerinin uyuşturulması sayesinde de, işlem sonrası çocuğun 12-14 saat ağrısı olmayacaktır. Sünnet sonrası sadece üç gün süreyle, penisin iç çamaşır ya da alt bezine yapışmasını önlemek amaçlı verilen kremin sürülmesi yeterli oluyor.
Genel anestezi hakkında bilgi verebilir misiniz?
Gelişmiş medeni ülkelerde sünnet genel anestezi altında yapılıyor. Genel anesteziyle çocuğun işlem esnasında uyuması sağlanarak yapılan bu işlemde, çocuk korkmadan ve hiçbir şey hissetmeden sünnet olabiliyor. Yalnız unutulmamalıdır ki lokal anestezi altında çocuk acı hissetmese bile dokunmaları hisseder. Bu da korkmuş bir çocukta yine acı gibi algılamaya neden olabilir. Anne babalar tarafından en sık sorulan soru, anesteziye alerji olup olmaması konusudur. Halbuki ameliyathane ortamı gelişebilecek her türlü alerjik reaksiyona karşı müdahalenin en rahat yapılabileceği yerdir.
Dr. Egemen Eroğlu: "Komplikasyon ihtimalini göz ardı etmeyin"
Oldukça sık yapılan sünnet işlemi sonucunda ortaya çıkabilecek komplikasyon oranı yüzde 2'ye kadar çıkabiliyor ve rapor edilenler arasında kanama, enfeksiyon, frenulum ülseri, penil yapışıklık, uzun kalmış sünnet derisi, uretral fistül, tetanos ve lokal anestezi amaçlı ilaç durumunda methemoglobinemi bulunur. Bu kadar çok komplikasyonun bulunması, bu işlemin basit bir işlem olmadığının, ciddiye alınması gereken cerrahi bir girişim olduğunun göstergesidir.
