ULTRASON MUAYENESİ NEDEN YAPILIR?
HAMİLELİĞİN İLK 3 AYINDA;
• Dış gebelik var mı kontrol edilir.
• Hamileliğin çoğul olup olmadığı belirlenir.
• İkiz bebekler tek kesede mi, yoksa iki ayrı kesede mi belirlenir.
• Belirgin yapısal ve kromozomal bozukluklar saptanır.
• Hamilelik gelişiminin normal olup olmadığı kontrol edilir.
• Düşük tehdidi varlığında ceninin canlılığını devam ettirip ettirmediği saptanır.
HAMİLELİĞİN İKİNCİ 3 AYINDA;
• Anne karnında bebeğin anatomisi değerlendirilir ve bozukluklar tespit edilir.
• Plasentanın rahim içindeki yerleşimine bakılır.
• Amniyon sıvısının miktarı ölçülür.
• Bebeğe ve rahme giden kan akımları ölçülür.
• Rahim ağzı uzunluğuna bakılır ve erken doğum riski araştırılır.
HAMİLELİĞİN SON 3 AYINDA;
• Anne karnındaki bebeğin gelişim durumuna, amniyon sıvısının fazlalığı ya da azlığına ve kan akımı düzeylerine bakılır.
• İlk aylarda tanımlanmamış olan bozukluklar saptanır.
• Plasentanın yerleşim yeri ve yaşı saptanır.
• Bebeğin anne karnındaki duruşu ve pozisyonu tespit edilir.
HANGİ SIKLIKTA ULTRASON YAPILMALI?
Hamilelikte ultrason, Avrupa'da "rutin", Amerika'da ise "gereken durumlarda" yapılır. Amerika'da Obstetrisyen ve Jinekologlar Akademisi (ACOG ), hamilelikte rutin yapılan ultrasonun bebekte sakatlık, ölüm ve gereksiz girişimleri azaltmadığını ileri sürerek, bu uygulamaya karşı çıkmış ve sadece çok gerekli durumlarda kullanımını savunmuştur. İsviçre'de hamilelikte yapılan ortalama ultrason sıklığı 4.6 olarak bildirilmiş, bu incelemelerin yüzde 36'sını rutin tarama oluştururken, ultrason olgularının yüzde 48'i ise medikal bir sorun nedeniyle yapılmıştır. Türkiye'de ise bir anne adayı hamileliği boyunca yaklaşık olarak 11-12 kez ultrason muayenesine girer. Her ay yapılan ve etkin olmayan bu tür bir inceleme yöntemi, gereksiz masrafa ve yanlış tahmine neden olur. Bunun yerini, hamileliğin belli dönemlerinde bilinçli ve etkili ultrason incelemeleri almalıdır.
ULTRASON BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ?
Günümüzde ultrason cihazlarının güvenli olmaları için çalışma sayısı oldukça fazla. Özellikle ses dalgalarının yol açtığı doku ısınmasına dikkat etmek gerekir. Doppler incelemeleri, hamileliğin ilk haftalarında kısa süreli uygulanırsa ısı riski azaltılır. Ultrason incelemesi sırasındaki ısı artışının ne gibi problemlere yol açacağı henüz net değildir. Bir araştırmada 2 dakikadan uzun süreli bir uygulamanın olumsuz etkileri olduğu görülmüştür. Ultrasonun ısı etkisi dışında mekanik etkileri de mevcuttur. Bebeğin içinde bulunduğu sıvıda bir akım oluşturur. Ayrıca hücreleri birbirinden ayırabilir. Bu etkiler çok küçük düzeydedir ve zarar verme olasılığı düşüktür. Bu konular hakkında çok güçlü kanıtlar yoktur. Fakat yine de gereksiz yere fazla sayıda ultrason yapılmamalıdır. Sağlıklı giden ve herhangi bir risk faktörü taşımayan bir hamilelikte yapılan sık ultrasonun bebek üzerine herhangi bir olumlu etkisi yoktur. Tanısal ultrasonun yapılan epidemiyolojik çalışmalarında, kullanımın artmasıyla bebeklerde anomali riskinin arttığına yönelik olumsuz bir durum da gösterilmemiştir.
