Kapsamlı bir sağlık kontrolünden geçmek, sigarayı bırakmak ve folik asit desteği… Bunlar sağlıklı bir hamilelik dönemi ve çocuk sahibi olmayı planlayan kadınların aylar öncesinden almaları gereken önlemlerden sadece birkaçı… Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Suat Süphan Erşahin, hamilelik planlaması öncesinde anne adaylarına önemli tavsiyelerde bulundu.
Hamile kalmaya karar verirken…
Aile planlaması ile ekonomik, sosyal ve psikolojik durumlar değerlendirilip, buna göre bebek yapmaya karar verilir. Bu karar verilirken de en önemlisi; kadının kendisini hamileliğe ve anne olmaya hazır hissetmesidir.
Doktora başvurun
Hamile kalmak isteyen anne adayının, hamile kalmadan 3 ay öncesinden doktor ve hastane seçerek gerekli muayene ve tetkikleri yaptırması gerekir. Anne adayının hamile kalmadan önce sağlıklı olması, varsa kronik rahatsızlıklarının tedavi edilmesi gerekir. Bu nedenle doktor tarafından yapılacak basit bir muayene ile:
-Hastanın eğer önceden bir sistemik hastalığı varsa, önce bu hastalığın tedavisi yapılır. Örneğin; hasta diyabetse, şeker seviyesi kontrol altına alınır.
-Doktor tarafından smear testi yapılır.
-Genel jinekoloji muayenesi yapılır.
-Gerekli kan ve idrar testleri yapılır.
-Daha önceden hastanın öyküsünde düşükler varsa genetik testler yapılır.
-Jinekolojik ultrason yapılıp, rahim ve yumurtalıklar gibi hamilelik sürecini etkileyecek organlar gözlenir.
-Eşler arasında kan uyuşmazlığı varsa tespit edilir.
-Varsa genital akıntı ve enfeksiyon tedavi edilir
-Anne adayının regl dönemlerinin düzenli olması sağlanır.tor ve hastane seçerek gerekli muayene ve tetkikleri yaptırması gerekir. Anne adayının hamile kalmadan önce sağlıklı olması, varsa kronik rahatsızlıklarının tedavi edilmesi gerekir. Bu nedenle doktor tarafından yapılacak basit bir muayene ile:
-Hastanın eğer önceden bir sistemik hastalığı varsa, önce bu hastalığın tedavisi yapılır. Örneğin; hasta diyabetse, şeker seviyesi kontrol altına alınır.
-Doktor tarafından smear testi yapılır.
-Genel jinekoloji muayenesi yapılır.
-Gerekli kan ve idrar testleri yapılır.
-Daha önceden hastanın öyküsünde düşükler varsa genetik testler yapılır.
-Jinekolojik ultrason yapılıp, rahim ve yumurtalıklar gibi hamilelik sürecini etkileyecek organlar gözlenir.
-Eşler arasında kan uyuşmazlığı varsa tespit edilir.
-Varsa genital akıntı ve enfeksiyon tedavi edilir.
-Anne adayının regl dönemlerinin düzenli olması sağlanır.
Kötü alışkanlık ve bağımlılık yapan maddelerden uzak durun
Bunlardan en önemlisi sigaradır. Anne eğer bebeğinin sağlığını düşünüyorsa hamile kalmadan önce mutlaka sigarayı bırakmalıdır. Ayrıca ilaç bağımlıkları uyuşturucu madde kullananlar, aşırı alkol alanlar bu alışkanlıklarını bırakmak zorundadırlar.
Korunma yöntemlerini bırakın
Anne adayı doğum kontrol hapı kullanıyorsa hamileliği düşündüğü aydan en az 1 ay önce doğum kontrol hapı kullanımını bırakması gerekir. Eğer anne adayında spiral varsa, onu çıkarttırmalıdır. 3 aylık doğum kontrol iğnesi yaptıranlar ise anneliği iğneyi bıraktıktan 2 ay sonra düşünmelidir.
Cinsel ilişki
Hamile kalmak için en sık kullanılan yöntem, reglin başlangıcından 11-12 gün sonra başlayan gün aşırı ilişkilerdir. Reglin başlangıcından itibaren 11-13-15-17. günler, hamileliğin kalabilmek ve olgun yumurtanın yakalanması için en uygun günlerdir. Ayrıca;
-Vücut sıcaklığı, servikal mukus takibi yapılabilir.
-İlişkiden sonra bir süre yatakta yatılabilir, bel altına yükseklik koyulabilir.
-Vajinal yıkama (Lavaj yöntemi) yapılmamalıdır.
-Yumurtlama (ovülasyon) gününü tespit eden bazı ticari aparatlar kullanılabilir.
Kilonuzu kontrol edin
Anne adayının BMI (Body Mass İndex- Vücut Kitle İndeksi) hesaplanarak kilosunun normal hale gelmesi sağlanmalıdır. Anne adayı aşırı kilolu kalırsa, hamileliğinde birçok sorun ile karşılaşacağı unutulmamalıdır. Hafif egzersizler yapılarak, anne adayının formda olması sağlanmalıdır. Düzenli spor yapıyor ya da profesyonel sporcu ise aynı şekilde spor yapmaya devam edebilir. Anne adayı hamile kalmaya karar verdikten sonra sağlıklı beslenmek zorundadır. Sentetik ve boya içeren maddelerden uzak durmalıdır. Doğal beslenmeye özen gösterip gerekirse diyetisyen kontrolünde gerekli protein ve kalori alımını sağlamalıdır.
Baba adayı da sağlığına dikkat etmeli
Sağlıklı hamilelik oluşabilmesi için sperm kalitesi de önemlidir. Bu nedenle baba adayı da beslenmesine özen gösterip zararlı maddelerden uzak durmalı ve sistemik hastalıkları varsa tedavi olmalıdır.
Kronik hastalığı olanlar muayene olmalı
-Sara (epilepsi) hastalığı olanların 6 ay önceden ilaç dozunu azaltılmadır.
-Kalp ve tansiyon hastalarının 6 ay önceden doktora başvurarak gerekli tıbbi önlemleri alması gerekir. Annenin hayati tehlikesi var ise hamilelik önerilmez.
-Tiroit hastaları da doktorlarına danışarak gerekirse doz ayarlaması yapmalıdır.
-Astım hastalığı olanlar 1 ay önceden doktorları ile görüşmelidir.
-Diyabet hastalarının günlük şeker takipleri önemlidir. Hamile kalınca ayrıca endokronoloji uzmanına gidelirek yeni tedavi düzenlenmelidir.
-Lupus gibi romatizmal ve bazı doku hastalıkları olanların en az 6 ay önceden ilaç dozları düzenlenmelidir.
-Kanser tedavisi gören anne adayları, ilaç kullanımları nedeniyle hamileliklerini en az 6 ay ertelenmelidir.
Enfeksiyon hastalıklarına yakalanmış anne adayları…
-Suçiçeği ve kızamıkçık geçiren anne adaylarının, hastalık sonrası en az 3 ay hamile kalmamaları gerekir.
-Brusella enfeksiyonunun bulaştığı anne adayları tedavi sürecinin 1 ay sonrasında hamile kalabilir.
-Toxoplazma (parazit enfeksiyonu) geçiren anne adaylarının IgM antikor değerleri normal hale gelene kadar hamile kalmaması önerilir.
-Hepatit–B (HBSAG) virüsü taşıyanlar hamile kalabilir. Ancak doğum sırasında da gerekli önlemler alınarak yenidoğana mutlaka aşı yapılmalıdır.
Hazırlayan: Aytülike KESKİN
