Pek çok hamileden duymuşsunuzdur. "Ellerim şişti, ayaklarım şişti" cümlelerini… Hamilelikte sık rastlanan şikayetlerden biridir ayaklarda ve ellerde görülen şişlikler. Hamileliğin ilk ayında pek rastlanmaz, hamilelik ayları ilerledikçe şişliklerin görülme sıklığı da artar. En sıklıkla ayaklarda, ayak bileklerinde oluşur. Ellerde daha nadir görülür. Ayakkabı ve yüzük sıkmaya başlayabilir. Ellerdeki ödem çok şiddetli olduğunda Karpal Tünel Sendromu (sinir sıkışması) görülebilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Emine Ergül; hamilelerde görülebilen Karpal Tünel Sendromu'yla ilgili bilgiler verdi. Ayrıca Beslenme ve Diyet Uzmanı Sevil Nas Can da sizler için hamilelik döneminde artan ödemlerin azalmasını sağlayacak beslenme önerilerinde bulundu.
Karpal Tünel Sendromu kimlerde görülür?
KTS en sık 29-62 yaş arası kadınlarda görülmekle birlikte her yaştan ve cinsten insanı etkileyebilir. Hamile kadınların ise yüzde 25-30'unda görülür. Koldan gelen sinir ve kas bağları, el ayasının tabanında ve bilek bölgesinde, dar bir kanal ya da tünelden geçerek ele ulaşır. Bu dar kanala Karpal Tünel adı verilir. Karpal Tünel'in içinden geçen sinir ise median sinir olarak adlandırılır.
Belirtileri
Karpal Tünel, sadece median sinir ve kas bağlarının sığabileceği kadar bir genişliğe sahiptir. Kanal içinde yer kaplayan herhangi bir oluşum ya da şişlik içindeki dokuların sıkışmasına neden olur. Median sinirdeki bu sıkışma, sinirin uyardığı bölgelerde uyuşma ve keçelenme şikayetleri ile kendini belli eder.
Karpal Tünel Sendromu'na karşı önlemler
Su tutulumunu azaltmak için tuz alımını kısıtlayın.
El bileğini uzun süre aynı pozisyonda tutmayın.
Düzenli aralıklarla el bileğinizi dinlendirin.
Uzun süre tekrarlayıcı hareketler yapmayın.
Obezite, Karpal Tünel Sendromu için bir risk faktörü olduğundan kilo verin.
Ödemin kaynağı hastalık değilse başka hangi nedenlerden oluşabilir?
Fazla kilolu olmak
Stres
Aşırı tuzlu yiyecekler tüketmek
Az su tüketimi
Yorgunluk, uzun süre ayakta durmak
Fazla karbonhidratlı beslenmek
Aşırı sıcaklık
Adet öncesi (pre-menstural) dönem
Hamilelik sırasında oluşan ödem
Ödem riskini azaltmak için beslenmede dikkat edilmesi gerekenler…
İdeal kiloya inmek
Öncelikle fazla kilonuz varsa; bir diyet uzmanıyla birlikte, düzenli beslenme ve uygun aktivite programıyla ideal kilonuza inmelisiniz.
Düzenli su tüketin
Kişiye göre değişmekle beraber günde 8-12 bardak olmak üzere su tüketilmelidir. Yaz aylarında ve spor yapan kişilerde bu miktar daha da artırılmalıdır. Su içme alışkanlığınız yoksa gün içinde mutlaka bunu hatırlatıcı önlemler almalısınız. Masanızda her zaman su bulundurmak, belli bir ölçü (1.5 litrelik pet şişe gibi) edinip her sabah bunu su ile doldurmak, yatana kadar aralıklı tüketmek, zorla birkaç bardağı birden içmek yerine yavaş yavaş su içmeye alışmak gibi önlemler alabilirsiniz. Özellikle egzersiz ve seyahat sırasında mutlaka yanınızda su bulundurmalısınız.
Tuzu azaltmak
Herhangi bir sağlık sorunu yoksa tamamen tuzsuz yemek zorunluluğu yok. Yemekleri az tuzlu tüketmek yeterli olacaktır. Fakat bazı yiyeceklerin kendi yapısından kaynaklanan görülmeyen tuza dikkat etmek gerekir.
Peynir ve zeytine dikkat
Çok tuzlu peynir ve zeytin çeşitleri tüketmeyin. Orta yağlı peynir alıp, peynir ve zeytini akşamdan suya koyarak tuzunun azalmasını sağlayabilirsiniz.
Hazır gıdalardan uzak durun
Turşu, konserve, aşırı soda tüketimi, hazır ayran, hazır çorbalar, çeşniler ve et-tavuk suyu tabletleri gibi sodyum içeriği yüksek olan gıdaların tüketimine dikkat edilmeli.
Karbonhidrat içeren yiyecekler aşırı tüketilmemeli
Pirinç, beyaz ekmek, makarna, hamur işleri, şerbetli-hamurlu tatlılar, çikolata ve fazla şeker gibi yiyeceklerden uzak durmalısınız. Kompleks karbonhidrat içeren kepekli, tam tahıllı, çavdarlı gibi unlardan yapılan ekmek, kepekli pirinç veya makarna, kepekli unlardan yapılmış az yağlı kekler, sütü tatlılar gibi daha sağlıklı alternatiflerle değiştirilmelidir.
Posalı beslenin
Posa içeriği yüksek gıdalar tercih edilmeli. Posalı gıdalar, bağırsak çalışmasını da artırdığından ödemin atılmasında fayda sağlar.
Alkol ve asitten uzak durun
Alkol, asitli içecekler, demli çay ve kafein içeriği yüksek içeceklerden kaçınmak gerekir. Bunların yerine su, bitki ve meyve çayları, taze meyve suları, tuzsuz ayran, az yağlı süt gibi içecekler tercih edilmelidir.
Hamilelikte ödeme karşı düzenli ve yeterli protein alın
Hamilelik döneminde, sıvı ihtiyacı artar. Alınan bu sıvının bir kısmı vücutta tutulup, şişkinliğe sebep olabilir. Hamilelikte kan basıncı ve dolaşım sistemi fazla çalışır. Son aylara kadar gittikçe artan ödem en fazla el, parmak, ayak ve ayak bileklerinde ortaya çıkar. Kilo fazlası olan, hızlı veya aşırı kilo alan hamilelerde şişkinlikler daha fazla görülür. Eğer hamilelikteki ödem; düzenli beslenmeye, düzenli sıvı tüketimine ve dinlenmeye rağmen geçmiyorsa, yoğun baş ağrısı, görme bozuklukları, tansiyon yüksekliği gibi eşlik eden durumlar varsa hemen doktora başvurulmalıdır.
Hazırlayan: Aytülike KESKİN
