Pek çok erkek çocuğun korktuğu ve hatta hakkında biraz da ürkütücü hikayeleri olan sünnet konusunu mercek altına alalım istedik. Aslında sünnet sağlık açısından da birçok faydası olan cerrahi bir operasyon. Sünnet, erkeklerde ileri yaşlarda karşılaşabilecekleri AIDS ve penis başı kanseri gibi birçok önemli hastalığın görülme riskini azaltıyor. Medicana İnternational İstanbul Hastanesi Medikal Direktörü Çocuk Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Selim Aksöyek'in anlattıklarında sünnetle ilgili merak ettiklerinize yanıt bulacaksınız.

Sünnet nedir?

Sünnet penisin uç kısmını saran mukozal dokunun ve deri tabakasının (prepüsyum=sünnet derisi=kapçık) yaklaşık dörtte üçünün cerrahi yolla kesilip, penis başı ve idrar kanalının uç kısmının açığa çıkarılması işlemidir. İster tıbbi isterse dini gerekçelerle yapılmış olsun, dünyadaki her 6 erkekten biri sünnetlidir.

Sünnet derisinin ve onun salgısının varlığının en önemli nedeni, penis başını ve idrar deliğini, idrar kontrolünün olmadığı yaşamın ilk birkaç yılı içerisinde idrarın yakıcı etkilerinden korumasıdır. Sünnet derisinin varlığı yeni doğan ve daha büyük bebeklerin bir bölümünde idrar yolu enfeksiyonu ve penis başının iltihaplanması gibi sorunlara yol açabilir. Yeni doğan döneminde sünnet olmayan bebeklerin en az yüzde 10'unda sünneti gerektiren sorunlar yaşanır.

Sünnetin yararları

Sünnet edilmiş penisin temiz tutulması daha kolaydır. Yapılan araştırmalarda yaşamın ilk 1 yılı içerisinde, özellikle de 6 aydan daha küçük yaşta idrar yolu enfeksiyonu geçiren erkek çocukların yüzde 92'si sünnetsizdir. Sünnet derisi iltihabı sünnet derisi darlığı ve parafimozis sünnetten sonra görülmez. Sünnet cinsel ilişkiyle bulaşan, sfiliz, gonore, herpes ve AIDS gibi hastalıklardan korunmak için de çok önemlidir. Araştırmalar, sünnetin bir gelenek olarak rutin yapıldığı Musevi ve Müslüman toplumların erkeklerinde, penis başı kanserinin ve bunların eşlerinde de rahim ağzı kanserinin daha az görüldüğünü ortaya koyar.

En uygun zaman

Sünnet ameliyatı ameliyathane koşullarında ve genel anestezi altında uygulanmalıdır. Sadece yeni doğan döneminde, yine ameliyathane koşullarında lokal anesteziyle yapılabilir. Çocuğun cinsel kimliğini tanıdığı 2-6 yaşları arasında tıbbi bir zorunluluk olmadıkça sünneti önermiyoruz. Bu yaşlarda çocuklar ağrı hissetmeseler de, yapılan işlemi cinsel kimliğine saldırı olarak algılar ve bilinçaltında olumsuz etkilenmeler söz konusu olabilir. Bu nedenle ciddi bir tıbbi zorunluluk olmadıkça bu yaşlarda sünnetten kaçınılmalıdır. Öte yandan sünnet derisi sık sık iltihaplanıyorsa, sık idrar yolu enfeksiyonları geçiriliyorsa, çocuğun damla damla idrar yapmasına yol açacak darlığı varsa, çiş yaparken sünnet derisi bir balon gibi şişiyorsa ve veziko üreteral reflü (idrarıın geri kaçması) hastalığı varsa geciktirilmeden sünnet yapılmasında yarar vardır.

Çocukluk çağında sık görülen diğer cerrahi hastalıklar

Kasık fıtığı

Çocuklarda kasık fıtığı sıklıkla yaşamın ilk yılında görülür. Kasık fıtığının en büyük riski boğulma adı verilen, fıtık kesesinin içine giren organların, karın içine dönememesiyle sonuçlanan durumdur. Bu durum bağırsak parçasının kan dolaşımının bozulmasıyla, bağırsak tıkanıklığıyla, bağırsak delinmesiyle sonuçlanabilir ve testisin zarar görmesine neden olabilir. Fıtığın boğulma riski 1 yaşın altındaki çocuklarda yüzde 60- 70'dir. Bu durumda bir an önce bir çocuk cerrahisi uzmanına başvurarak bebeğinizi ameliyat ettirmelisiniz.

İnmemiş testis

Testisler anne karnındayken bebeğin karnından skrotum denilen, testisi saran cilde kadar kasık kanalından geçerek inerler. Bu iniş sırasında oluşabilecek arızalarla inmemiş testis hastalığı meydana gelir. İnmemiş testis, testisin skrotumda (hayada) olmaması, karın içinde, kasık kanalında veya herhangi anormal bir yerde yerleşmesi demektir. Normal yerine inmeyip, kasık kanalında ya da karın içinde olup, normal vücut ısısına veya kasıkta travmalara maruz kalan bir testise müdahale edilmezse ileride kısırlık söz konusu olabilir. Ayrıca inmemiş testislerde kanser görülme sıklığı da artar. İnmemiş testis bu nedenle mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. İlk 6 ayda kendi kendine iniş şansı olduğu için beklenir. Ancak 6. aydan sonra testis inmemişse cerrahi tek tedavidir.

Hipospadyas

Halk arasında peygamber sünneti denilen, bizim "hipospadias" olarak adlandırdığımız, idrar deliği penisin ucuna değil de, penisin altına açılmasıdır ve çoğunlukla penisin alt yüzünde sünnet derisi oluşmamıştır. Bu tür çocuklar bir uzman tarafından takip edilmeli ve uygun zamanda ameliyatları yapılmalıdır. Hipospadias eğer tedavi edilmezse işeme bozukluklarına, cinsel fonksiyon bozukluklarına ve psikolojik sorunlara neden olur.

Ayrıntılı bir tıbbi araştırma sonrasında hipospadiaslı çocukların tercihen 1 yaşından sonra ameliyat edilmeleri ve yeniden yapılandırma ile işeme deliğinin pipisinin ucuna taşınması gereklidir. Ameliyatta bazen mevcut sünnet derisi kullanıldığından bu tür doğuştan gelen yapısal bozuklukları olan çocuklar kesinlikle sünnet ettirilmemelidir. Bu ameliyatlar başarıyla tamamlandığında normal sünnetli bir penis görünümü alacaktır.

Sünnet nerede, nasıl ve kim tarafından yapılmalı?

Sünnet önemli bir cerrahi girişimdir. Her cerrahi işlem gibi en uygun koşulların olduğu ameliyathanelerde konuyla ilgilenen deneyimli cerrahlar tarafından gerçekleştirilmelidir. Her aile ve çocuk yapılacak işlem hakkında bilgilendirilmelidir. Çocuğa yapılacak cerrahi işlemin mümkün olduğunca psikolojik travma oluşturmadan, hijyenik şartlara uygun ve problemsiz yapılması gerekir.