yeni bebek haberi tüm aileyi heyecanlandırır, mutluluk verir. Ama evin ilk çocuğu için bu her zaman böyle olmayabilir. Kardeş kavramını yeni öğrenecek, anne-babayı paylaşacak, belki de odasını, oyuncaklarını bile ona vermemenin telaşına düşecektir… Bir de çevrenin ve anne-babanın ihmalini ve özensiz tutumunu hissederse, kardeşini kendisine rakip olarak görecektir. Peki, bir çocuğu yeni kardeşe hazırlamak için neler yapmanız ve nasıl davranmanız gerektiğini biliyor musunuz? Bu süreçte dikkat etmeniz gerekenleri Pedagog Duygu Çalışır sizler için anlattı.
Hamilelik sırasında...
-Kardeşi olacağı haberini vermenin doğru ya da yanlış yolu yoktur. Ancak bunun zamanlaması önemlidir. Annenin karnı yavaş yavaş belirginleşmeye başladığı dönemde ya da çevrenize duyurduğunuzda çocuğa haberi vermek gerekir. Çocuk kardeşi olacağı haberini anne-babasından duymalıdır.
-Kardeşinin ne zaman dünyaya geleceğini çocuğunuzun anlayabileceği terimleri kullanarak anlatmak en uygun yoldur. Okul öncesi dönemde çocuklarda zaman kavramı henüz tam olarak yerleşmemiştir. Bu nedenle bu yaştaki bir çocuk kardeşinin 9 ay sonra doğacağını anlayamaz ve sıklıkla doğumun ne zaman olacağını sorar durur. Bir süre sonra da beklemekten dolayı sıkılır. Zamanı çocuğun anlayabileceği terimleri kullanarak örneğin; takvim üzerinde göstererek anlattığınızda zamanı somutlaştırmış olduğunuz için çocuk açısından daha anlaşılır bir durum olacaktır.
-Okul öncesi dönemdeki çocuklar sıklıkla bebeğin nereden geleceğini de sorarlar. Burada çocuğun merak ettiği cinsellik değil, gerçekten bebeklerin nereden geldiğidir. Bu soru karşısında annenin karnında bebeklerin büyüyebilmesi için hazırlanmış bir yerin olduğunu; zamanı geldiğinde de annedeki bir delikten dışarı çıkacağını söylemek çocuk için yeterli olacaktır. Sezaryen olma durumunda karnınızın kesilip içinden bebeğin çıkarılacağını söylemek çocuğu ürkütecek ve bebeğin size zarar verdiği düşüncesine kapılmasına neden olacaktır.
-Çocuğunuzu başka bir oda ya da yatağa almayı düşünüyorsanız bunu bebek gelmeden epey önce yapmalısınız ki çocuk bebek nedeniyle kendini dışlanmış hissetmesin.
-Doğum öncesi doktor kontrollerinde onu da yanınızda götürün.
-Bebek eve ilk geldiğinde neler olacağını konuşun. İlk günler yorgun olabileceğinizi ve bebeğin zamanınızın büyük kısmını alacağını; beslenmek, uyumak ve altını kirletmekten başka bir şey yapmayacağını, birlikte oyun oynayabilmeleri için büyümesi gerektiğini anlatın.
-Mümkünse yeni bebeği olan arkadaşlarınızı ziyarete gidin.
-Çocuğunuzla birlikte hamilelik, doğum, yeni doğan bebeklerle ilgili kitaplar okuyun. Bebek hakkındaki duygu ve düşüncelerini sorun, soru sorması ve paylaşması için fırsat tanıyın.
-Kendisinin doğum ve bebeklik zamanına ait fotoğraflara bakın ve videolarını izleyin. Doğumunu ve nasıl bir bebek olduğunu anlatın. Doğduğunda ne kadar heyecanlandığınızı ve herkesin onu görmek ve kucaklamak istediğini ifade edin.
-Oyuncak bebek aracılığıyla bebeğin nasıl tutulması gerektiğini, ona nasıl davranacağını gösterin.
-Kardeşi için yapılan hazırlıklara katılmasını sağlayın. Örneğin; hastane çıkış takımını birlikte seçmek, hastane çantasını hazırlamanıza yardım etmek, bebeğe isim bulmak gibi.
Doğumu planlarken...
-Doğum zamanı yaklaştığında ne kadar süreyle hastanede olacağınızı ve siz yokken çocuğunuzun kiminle kalacağını ayarlayın ve bu durumu çocuğunuza bildirin.
-Hastanedeyken ve eve döndükten sonra çocuğun rutininin mümkün olduğunca değişmemesini sağlayın.
Kardeş geldikten sonra...
-Büyük çocuğunuza özel zaman ayırın. Anne-baba ayrı ayrı büyük çocukla birebir zaman geçirmelidir.
-Çocuğunuzun kardeşiyle ve evde olan değişikliklerle ilgili duygularını dinleyin. Olumsuz duygular ifade ettiğinde onu bilgilendirin. Çocuğunuza duygularını söze dökmesi konusunda yardımcı olun. Hiçbir zaman duygularını inkar etmeyin ya da yok saymayın.
-Zarar verici davranışlara hiçbir şekilde izin vermediğinizi açıkça belirtin. Kızgınlığını ifade etmesini sağlayıcı yöntemler öğretin. Örneğin; bebekler ya da kuklalar aracılığıyla duygularını ifade edebilir.
-Arkadaşlarınızın ya da akrabalarınızın vereceği "abla" ya da "ağabey" hediyelerini hazırlayabilirsiniz. Böylece bebeğe hediye geldiğinde büyük çocuğunuz da kendisini dışlanmamış hisseder.
-Bebeği görmeye gelenlere sadece bebekle ilgilenmemelerini, büyüğe de ilgi göstermelerini hatırlatın.
-Büyük çocuğun kendisine özel bir alanı ve bebekle paylaşmak zorunda olmayacağı eşyaları olduğu konusunda ona güvence verin.
-Ev işleri ve bebeğin bakımı konularında büyük çocuğunuzdan yardım isteyin, ona özel işler verin (bu konuda çocuğu zorlamamak önemlidir, çocuğunuz size yol gösterecektir).
-Bebeğin bakımına katılmasını sağlayın (yıkama, giydirme, bebek arabasını itme gibi).
-Büyük çocuk olmanın sağladığı yararları konuşun (ne yemek istediğini seçebilir, parka gidip oyun oynayabilir, arkadaş edinebilir).
-Büyük çocuğunuz bebeğe hiç ilgi göstermeyebilir. Bu durumda onu bebekle ilgilenmesi konusunda zorlamayın. Zamanla ilgilenecektir.
Hazırlayan: Aytülike KESKİN
