Bir zamanlar zayıf notumuz varsa hepimizin kabusuydu karne günü… Okulların tatil olmasını dört gözle beklerken, karne gününü nasıl atlatacağımızın stresi basardı içimizi. O gün geldiğinde de daha çok çalışacağımıza dair sözler verirdik. Hatta karne aldığım gün, göstermelik ders çalıştığımı bile bilirim. Çocukların karne gününde yaşadıkları bu heyecan ve stres hiç değişmedi. Biz de siz anne babalara karnenin aslında ne anlama geldiğini hatırlatmak istedik. Psikolojik Danışman Tuğba Gürçağ Yarız, karnesini alan çocuğa nasıl bir tutumla yaklaşılması gerektiğini anlattı.
Karne; çocuğun yıl içindeki çabalarını izlemektir
Karne, çocukların derslerdeki beceri ve gelişim düzeyleri ile okul yaşantıları hakkındaki bilgilerin aileler tarafından takip edilmesi amacıyla verilen bir araçtır. Her aile, eğitim öğretim yılının sonlanmasını ve çocuklarının karnesini görmeyi heyecanla bekler. Eğitim öğretim yılı iyi geçmeyen ve hem kendisini hem de ailesini yeterince mutlu edemeyecek olan çocuklar için bu süreç kaygılandırıcı ve keyifsizdir. Karneyi sadece bir başarı göstergesi olarak görmek, beklenenden düşük gelen notları beğenmemek, bu nedenle çocuğa kızmak ve aşağılamak yanlıştır. Karneyi; çocuğun yıl içindeki gelişim ve çabalarını izlemek, desteklenmesi gereken yönlerini fark etmek ve bir sonraki eğitim öğretim yılına hazır oluş amacıyla kullanmak tüm anne-babaların karneye yüklemesi gereken amaçtır. Karne bilgi ve beceri düzeylerini gösteren bir araçtır.
Zayıfı varsa…
Tüm yıl boyunca emek harcayan, çalışan, çabalayan, ders dinleyen ve ödev yapan çocuk, sene sonunda karnesini almayı bekler. Ancak bazı çocuklar beklediklerinin karşılığını alırken, bazıları için ise sonuç istenmeyen şekilde karşılarına çıkabilir. Bu durum çocuk için üzücü, yıpratıcı ve utanç verici olabilir. Bu noktada anne babanın karneye yüklediği anlam ve verdikleri tepki, çocuğun duygusal durumunun şekillenmesine etki eder. Karneyi görüp beğenmeyen, ona bağıran, kızan, ceza veren, okuldan almakla tehdit eden ve arkadaşlarıyla notlarını kıyaslayan anne-baba yaklaşımları çocuk için daha da yıkıcı olur. Bu tarz agresif tepkiler; anne baba tarafından beğenilmeme ve değersiz görülme hislerinin artmasına, çocuğun agresifleşmesine ve ilişkilerin bozulmasına neden olur. Anne babalar, karneye karşı tepkilerini vermeden önce sakin olmalı, çocuğun duygu ve fikirlerini sormalı, dinlemeli ve daha sonra kendi fikirlerini belirtmelidirler.
Ödül ve ceza
Birçok aile çocuğuna, karnesinin başarılı gelmesi halinde istediği hediyeye kavuşacağının sözünü verir. Elbette çocuklar çabaları karşısında takdir edilmeli ve ödüllendirilmelidir, ancak burada önemli olan hediyenin maddi değerinin yüksek olmamasıdır. Hediyenin anlamı, çabanın takdir edilmesidir. Bu nedenle hediyede önemli olan çocuğun başarısının ödüllendirilmesi ve hediyenin işlevsel olmasıdır. Hediyenin çocuğun yaş, gelişim ve beceri düzeyine uygun olması en önemli kriterdir. Maddi hediyelerden daha da anlamlısı, manevi yani sözel ödüllerdir. Çocuk, başarısı ve çabası için sözel olarak takdir edilmeli ve beğenildiğini anne babasından duymalıdır. Ceza vermek ise hiçbir anlamda katkı sağlamayacağı gibi, çocuğun pedagojik ve zihinsel anlamda örselenmeler yaşamasına; ders, ödev, okul, çalışma ve başarı gibi kavramlara yönelik olumsuz duygular geliştirmesine neden olur. Ceza vermek yerine, başarıyı nelerin engellemiş olabileceğini konuşmak, o faktörleri ortadan kaldırmak için neler yapılabileceğini belirlemek, birlikte yeni çalışma planları oluşturmak ve uygulamaya koymak; olumlu sonuçlar almanıza yardımcı olur.
Hazırlayan: Başak Doğru
