Anne-babalar çocuk yetiştirirken kıyaslama yapmaktan kendilerini alamazlar. Amaç iyi niyet de olsa doğumundan yürüme çağına gelene kadar miniklerinin her adımını dikkatle izlerler. Bebekleri henüz emeklemeye başlamadıysa, endişeye kapılıp panik olabilirler. Oysaki bebeklerin gelişimi, tıpkı kişilikleri gibi farklılıklar gösterebiliyor. Küçüğünüz normal fiziksel hareketlerini yapabiliyor ve bunlarda bir sorun yaşamıyorsa her şey yolunda demektir. Bebeği emeklemiyorsa anne-babaların korkuya kapılmaması gerektiğini belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dr. Hatice Karaböcüoğlu, bazı bebeklerin emeklemeden yürüyebileceğini sözlerine eklerken ilk adımlara geçiş döneminin ne zaman başlayabileceği ve dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili bilgiler verdi.
Yürümeye kadar olan süreç…
Bebeklerin doğduktan sonra yatar pozisyondan dikey pozisyona geçiş süreci yaklaşık 18 ay sürer. Bebeğin ilk aydan itibaren sert, ince bir şilte üstünde yerde zaman geçirmesini sağlamak bu sürecin gerçekleşmesi için gereklidir. İlk aylarda bebek yüzükoyun yatarken önce başını yatar konumda her iki yana çevirebilmeye, sonra kolların desteğiyle yerden 5-10 santim kaldırarak durabilmeye başlar. 3. ayın sonunda oturur konuma getirildiğinde de boyun kasları geliştiği için başını dik tutabilir. Başını gövdenin diğer bölümlerinden bağımsız hareket ettirebilmeye başlaması sonucu 3-5. Aylarda bası yine şiltesi üstünde önce yan daha sonra da tam dönmeyi öğrenir. İkinci aşama omurganın göğüs ve bel bölgesinin dik konumda kontrolüdür. 4-5. aylarda ön, yanlar ve arkadan bel desteklendiğinde oturur pozisyonunu koruyabilen bebek, 6 aylık olduğunda 5-10 saniye destek olmadan dik oturabilir, daha sonra yana veya öne, arkaya yatar. İlerleyen aylarda omurga kasları güçlendikçe dik oturma süresi uzar. 9 aylık bebek uzun süreli dik oturabilir ve çevresindeki oyuncaklarını alıp yeniden doğrularak dengesini sağlayabilir. Oturduğu yerde denge sorunu çözülen bebek artık ileri doğru hareketlere başlar.
Her bebeğin farklı emekleme stili vardır
Yerde yüzükoyun bırakıldığında ileri hareket için bebeklerin hepsinin kendi stili ve yöntemi vardır. Kimi hızlı dönme hareketi ile istediği yere ulaşır. Kimi komando pozisyonunda kendini kolları ile çekerek ilerler, bacak kullanımı azdır. Kimi de el ve ayaklarını kullanarak standart emekler. Ancak her bebek emeklemeyebilir. Bazıları oturmayı öğrendikten sonra bulduğu boyuna uygun yükseltilere tutunarak (yatak korkuluğu, koltuk, erişkin bacağı gibi) kendini yukarı çekip önce diz üstünde denge sağlayıp sonra da tamamen ayağa kalkmaya başlar. Ayakları üstünde dik durabilmeyi öğrendiğinde yan yan tutunarak ilerler. Sıralama dediğimiz bu dönemin bebeklerde süresi değişkendir. Cesaret toplayıp tutunmadan ilerleme aşamasına kadar kimi bebek günler beklerken kiminde ise bu aylarca sürebilir. Bir kısmı da sıralama sonrası emeklemeyi keşfedip yürümeyi geciktirebilir. Yürüme, ayağın yere tam basılması ve destek almadan ileri hareketin gerçekleştirilmesidir. İlk denemelerde genellikle eller yukarı ve yana açılarak dengeye yardımcı olur. Yürüme ye alıştıkça kolların desteği azalır ve yaklaşık 3 ay içinde elinde bir şeyler taşıyarak yürümeye başlarlar.
Yürümeye geçiş…
Bebeklerde yürüme süreci en geç 18. ayda tamamlanır. Baş kontrolü 5. ayda hala yetersizse, 9 aylık bebek desteksiz oturmuyorsa, oturma pozisyonuna getirilirken bacaklarını gerip çaprazlıyorsa, sürekli parmak uçlarına basıyorsa, 18. ayda yürümüyorsa sorun olabileceği düşünülmelidir. Bebeklerin ilk yıl, ayda bir kez doktor kontrolünün yapılması bu konudaki aksamalara gecikmeden tanı konması ve uygun tedavilerin başlanmasını sağlayacaktır. Bebeğin gelişim sürecinde bir sağlık sorunu yoksa ailenin kesinlikle etkili olduğu tek alan konuşmadır. Bunun dışında bebek hazır olduğunda, kas gelişimi izin verdiği zaman oturacak, sıralayacak ve yürüyecektir.
Hazırlayan: Aytülike Keskin
