Önce karnınızda gram gram büyüttünüz, şimdi de kollarınızda yine gram gram büyümeye devam ediyor bebeğiniz. Öyle minicik, öyle savunmasız, öyle masum, öyle güzel ki, bakmaya ve koklamaya doyamıyorsunuz. Yaşamınızın bu en değerli varlığı için ilk günlerden itibaren elinizden ne geliyorsa yapmak ve onu en güzel şekilde büyütmek istiyorsunuz. Çoğu zaman her ne kadar içgüdüsel olarak ne yapacağınızdan emin olsanız da, bazen elinizin ayağınıza dolandığı anlar yaşayabilirsiniz. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Didem Büyüktaş Aytaç, yenidoğan döneminde anne babaların en çok merak ettiği konulara değindi ve önerilerde bulundu.
EMZİRME Anne sütü bebeğinize vereceğiniz en güzel hediyedir. Hazırlık gerektirmez, mikropsuzdur, ısısı idealdir, sindirimi kolaydır, her bebeğe özeldir. İlk 2-5 gün proteinden ve bebeğinizi mikroplardan koruyan antikorlardan zengin kolostrum adı verilen bir süt salgılanır. Bu süt bebeğinizin ilk aşısıdır. Rahim kasılmalarını ve memelerinize süt dolduğunu hissetmeniz, bebeğin yutkunma sesini duymanız ve onun beslendikten sonra uyuması sütünüzün geldiğinin göstergesidir. İlk günler bebeğinizi sık sık emzirmeniz, onu yenidoğan sarılığı riskine karşı da korur. Yeni doğan bebek günde 8-12 defa emzirilmelidir. İlk haftalarda memede kalma süresi 10-45 dakika arasında değişir. Bebeğinizin sadece memenin ucunu değil, meme ucu ve etrafındaki kahverengi bölgenin tamamını ağzına aldığına emin olun. İlk haftalarda deliksiz uyuma eğilimi gösteriyorsa 3 saatte bir uyandırıp emzirin.
PİŞİK Pişiği engellemek için bebeğinizin ıslak veya kakalı bezini hemen değiştirin. Kaka yaptıktan sonra poposunu mutlaka yıkayın. Poposunu kuru tutun ve havalandırın. Günde 4-6 kez, bazen de her 1-3 saatte bir olacak kadar sık idrar yapabilir. Öte yandan bebeğinizin ilk kakası siyah-yeşil renktedir. Beslendikçe bu renk hardal rengine ve sonra sarı renge döner. Kaka yapma sayısı bebekten bebeğe göre değişebilir. Bazı bebekler her beslenme sonrası kaka yapabilir. Bezinin kuru ve temiz kalmasına dikkat edin. Pişik olduğunda doktorunuzun önerdiği pişik kremini sürebilirsiniz.
BANYO Bebeğinizin göbeği düşene kadar onu silerek banyo yaptırabilirsiniz. Göbek düştükten sonra banyo yaptırdığınızda su sıcaklığını dirseğinizin ucu ile kontrol edin. Onu küvette bir an bile yalnız bırakmayın. Haftada 3 kez banyo yaptırmak yeterli olacaktır.
GAZ SANCISI Genelde 2-4 haftalıkken başlar. 4-6 aylıkken son bulur, akşam saatlerinde ve gece yarısı olur. Bebeğiniz bacaklarını karnına doğru çekerek ağlar, çığlık atar. Anne olarak kafeinli yiyecek içeceklerden uzak durun, süt ve süt ürünleri, lahana, pişmemiş soğan ve sarımsak, kuru baklagil tüketimini bir süreliğine azaltın. Sakin ve sabırlı olun. Bebeğinizi sizin gözetiminiz altındayken karın üstü yatırın ve sırtına masaj yapın. Kucağınıza alın, sevin sarılın. Evde elektrik süpürgesi ya da saç kurutma makinesi çalıştırın. Çok zor durumdaysanız bir yakınınızdan yardım isteyin, asla bebeğinizi sarsmayın !
MEME UCUNDA ÇATLAK Meme ucunuzda çatlak varsa banyo yaparken meme ucunuzu sadece su ile yıkayın, sabun sürmeyin. Memenizi kuru tutun, hava almasını sağlayın, emzirdikten sonra kendi sütünüzü sürüp kurumaya bırakın. Doktorunuzun önerdiği veya organik olan meme ucu kremlerinden kullanabilirsiniz. Eğer memenizde kızarıklık, şişlik ısı artışı varsa, ateş, bulantı ve halsizlik eşlik ediyorsa hemen doktora başvurun.
D VİTAMİNİ Mucizevi bir besin olduğu, yapılan tüm araştırmalarla ispatlanmış olan anne sütü, su dahil bebeğinizin tüm ihtiyaçlarını karşılayan çok zengin bir içeriğe sahip olduğundan ilk 6 ay anne sütü haricinde su bile vermeyin. Anne sütünde sadece D vitamini ve K vitamini eksik olduğundan; doğumda tüm bebeklere bacaktan kas içine K vitamini enjeksiyonu yapılıyor. D vitamini ise damla olarak verilmelidir. Bebeğinizin günlük D vitamini ihtiyacı 400 IU'dır. Bu nedenle doktorunuzun önereceği D vitamini damlasını 15 günlükken ona vermeye başlayabilirsiniz.
ODA SICAKLIĞI Yeni doğan bebeğiniz için oda sıcaklığını 23-24 derecede tutmanız uygun olacaktır. Alt bezini, body'sini giydirip üzerine üst alt pijaması ya da uzun kollu tulum giydirebilirsiniz. Banyodan sonra bebeğiniz sakinse tırnaklarını kesmek için uygun zamandır. El tırnaklarını haftada iki kez, ayak tırnaklarını ayda iki kez kesmeniz yeterli olacaktır.
UYKU Yeni doğan bebekler günde yaklaşık 16 saat uyur. Ani ölüm riskini engellemek için bebeğinizi sırt üstü, bebek beşiğinde yatırın. Çok yumuşak yataktan kaçının. Bebeğiniz 2 yaşına gelene kadar yastık kullanmayın .
Bu öneriler de size özel !
- Vücudunuz 9 ay içinde pek çok değişikliğe uğradı. Hormon seviyeleriniz değişti, bebeğiniz doğdu ve vücudunuzdaki hormon seviyeleriniz tekrar değişti. Bu dönemde hafi f hüzün, kaygı, korku, kızgınlık, ağlama hissi duymanız normaldir. Bu annelik hüznüdür. Ancak üzüntü ve kızgınlığınız aşırı ise kendinizi çok depresif, çaresiz ve boşlukta hissediyorsanız, çocuğunuza zarar verme düşünceniz varsa hemen doktora başvurmanız gerekir, çünkü lohusa depresyonu veya lohusa psikozuna yakalanmış olabilirsiniz.
- Bebeğiniz uyudukça siz de uyumaya çalışın. Eşinizden, akrabalarınızdan destek alın.
- Hastaneden taburcu olduktan 48-72 saat sonra bebeğinizi tekrar çocuk doktoru değerlendirmelidir. Aklınıza takılan konuları mutlaka sorarak en doğru kaynaktan bilgi alın. Bebeğiniz ağladığında ihtiyaçlarını gidermenin yanında mutlaka onu kucağınıza alıp sevin, koklayın. Hem aranızda güçlü bağ oluşacak hem de daha huzurlu hissedeceksiniz.
- Alkol ve sigara tüketiminden kaçının. Bol su ve sıvı tüketin, gaz yapıcı yiyecekleri azaltın, stresten mümkün olduğunca kaçın. Kendinize güvenin. Çocuk büyütmek sabır işidir unutmayın.
Bebeğim aç mı kalıyor !
Bebekler yaşamın ilk günlerinde doğum kilosunun yüzde 10'unu geçmeyecek şekilde kilo kaybedebilirler. Bebeğiniz acıktığında uyanır, ellerini ağzına
götürür, hareketlenir, memenize doğru yaklaşır ve ağlar. Böylece bebeğinizin aç olduğunu anlayabilirsiniz. Onun yeterli beslenip beslenmediğini anlamak için kilo alımına, idrarına ve kakasına bakın. Günde 6 kez idrar yapan, günde 3-4 kez kaka yapan, 10 günlükken doğum kilosuna ulaşan, günde 20 gram alan bebek yeteri kadar besleniyor demektir.
Hazırlayan: Zuhal EYÜBOĞLU / Fotoğraflar: Canan YETİŞTİ SATKIN
