ANKARA- Bu bir şölen.. Her perde, her sahne, her tablo bir sanat eseri sanki.. 2 bin yıl öncesinin Roma'sı 8-10 metrelik Opera sahnesine bütün görkemiyle kurulmuş.. Heykeller, büstler, röliyefler, kolonlar, taşlar.. Muhteşem bir ışık.. .. Devlet Opera ve Balesi Baş Dekoratörü Savaş Camgöz şaheserler yaratmış.. Dekorunun güzelliği bir sahne eserinin başarısını bu kadar mı etkiler? Bu kadar ayrıntıyı nasıl yakalamış, nasıl aktarmış? Gece boyunca bu dekorları ve baleyi Aspendos'ta hayal etmekten kendimi alamadım..
"Dünyanın en zor balelerinden biri" diye tanımlanan, 65 dansçının rol aldığı Spartacus'tan söz ediyorum... Zor çünkü ağırlık erkek dansçılarda.. Savaş, döğüş, akrobasi.. "Bale" deyince, alışılmadık bir koreografi.. Dünyanın ilk "özgürlük savaşçısı" efsanesi.. Yaşamı romanlara, filmlere konu olan Romalı köle, gladyatör Spartacus'un öyküsü.. Hele bir de iki büyük hayal kırıklığının ardından gelince..
İlki, Şen Dul.. Amerika'da ilk perdelerini açtığı yıl, tüm ülkede 5 bin kez sahnelenen, bestecisini 35 yaşında dolar milyoneri yapan, dünyanın en popüler operetlerinin başında gelen, valsiyle ünlü Şen Dul..
Lehar, "vals" deyince ilk akla gelen isimlerden biri değil mi, zaten?
Ankara'da vals yoktu! Dekor? Güya, Paris'te "Belle Epoque", adı üstünde "Güzel Çağ".. Oysa, öyle derme çatma bir görüntü vardı ki sahnede!. Nerede 40 yıl önceki Şen Dul, nerede bu.. Renk deseniz..Valslerin operetinde fuşya ve mavi.. Palyaço renkleri.. Üstelik, kadın erkek, aşağıdakiler, yukardakiler herkes ayni kumaşı ve ayni rengi giyerekten..
Biz Şen Dul'u tartışaduralım, hemen ardından bir başka yapıt sahnelendi Opera'da: 29-30.. Modern dans.. Eserin sonunda salonu terk ederken müziği,operayı, baleyi, kısaca sanatı en iyi bilenlerden, Çağdaş Sanatlar Vakfı Başkanı, gazeteci-yazar Şefik Kahramankaptan, "Devlet Operası Deneme Sahnesi" diyerek olanı biteni özetledi. Kalpten onayladık.
Spartacus'a gelince.. Nefesimi tutarak izledim.. Alkışlar durmadı.. Müziğinden, dansçılarına, dekoruna, ışığına kadar bir başyapıt.. Beste, Aram Haçaturyan.. Koreograf Rus, Valentin Yelizariev.. Eser,1956'da Kirov'da ilk sahnelendiğinde aykırılığından dolayı beğenilmemiş. 1958'de Bolşoy'da sahnelenmiş ama daha da başarısız olmuş.. Sonunda 1968'de yine Bolşoy'da ele alınmış..Yeniden düzenlenip sahneye konmuş. 1969'da ünlü bir İngiliz eleştirmen, bu baleyi başka hiçbir topluluğun taklit edemeyeceğini iddia ederek, "Bolşoy bile dansçı değiştirince roller tam olarak canlandırılamaz" diye kestirip atmış.. İşte şimdi Ankara'da bu iddialı yapıt sergileniyor. Orkestrayı Romen Şef Bujor Hoinic yönetiyor. Volkan Ersoy Spartacus'ta, Bahri Gürcan Romalı Komutan Crassus'ta, Sanem Ergüler Phrygia'da müthişler.. Tesadüfen Newyork'tan gelerek Türkiye'de ilk kez bale izleyen bir Amerikalı hanım, eser boyunca hayretini, hayranlığını defalarca vurgulamaktan kendisini alamadı..
serpilgogen@hotmail.com
