Önce geçen yıl 250 milyar euro işlem yapan Leipzig'deki Avrupa Enerji Borsası'na (EEX) gittik. Yöneticilerle konuştuk. Sonra EEX'in ortakları arasında bulunan RWE Supply&Trading CEO'su Stefan Judisch ile Essen'deki şirket merkezinde sohbet ettik. Judisch, Avrupa Enerji Borsası'nın beyni. 1998'de 12 kişiyle işe başlamış. Bugün 35 analist, 4 meteoroloji uzmanı, toplam bin 800 kişiyi yönetiyor. Kadrosunda altı Türk çalışıyor.
Stefan Judisch serbest piyasaya inanıyor. Bunun enerjide somutlaşmış hali de borsalar.
EEX'in sağladığı tasarrufu anlatırken heyecanlı: "Avrupa'da piyasa oluşumundan önce enerji faaliyetlerinde ekonomik kaygılar öne çıkmıyordu. Fiyatlar sabitti. Yatırım getirileri güvence altındaydı. Yıllarca verimli çalışan ekonomik santraller yerine pahalı santraller inşa edildi. Ama bugün şartlar değişti. Artık piyasa fiyatları belirliyor. Katılımcılar arz ve talep dengesini kolluyor. Üretici ileriyi görebiliyor. 15 dakika arayla fiyatlar oluşuyor. Bu, verimliliği sağladı. Örneğin, ABD piyasa yapısından dolayı 34 milyar dolar tasarruf etti. Almanya için tahminimiz 7.5 milyar euro tasarruf! Bu para devletin kasasında..."
İşte borsanın tüketiciye katkısı bu.

***
Judisch, Türkiye'yi iyi analiz etmiş.
"Size yabancı değilim. Toptan satış piyasanız ilgimizi çekiyor" diyerek Türkiye'yi bakın nasıl anlatıyor: "Ulusal pazarların tek Avrupa pazarı haline geldiği alan da toptan satış piyasasıdır. Avrupa ülkelerinin yeterli sınır ötesi iletim kabiliyetiyle fiyatlar zaman içinde yakınlaşıyor. Türkiye için durum henüz böyle değil. Fiyatlar Avrupa ile farklılık gösteriyor."
Türkiye'de elektrik piyasası hâlâ tekel.
Dağıtım özelleşti ama üretimde henüz yol alamadık. Fiyatlar yüksek.
Türkiye ile Avrupa fiyatları bir grafik üzerine konulduğunda büyük farklılık ve sert iniş-çıkışlar dikkat çekiyor. Eğer Elektrik Borsası kurulursa hedge işlemleriyle risk aktarılabilecek. Piyasa açıldıkça elektrik fiyatları Avrupa fiyatlarına yakınlaşacak.
***
Bunun için Judisch Türk hükümetine, bütün büyük yerli ve uluslararası oyuncuları piyasada, yani kurulacak Türkiye Enerji Borsası'nda buluşturmayı öneriyor.
Enerjide doğal kaynaklarımızı yeterince kullanamıyoruz. Dışarıya bağımlıyız.
Judisch, "Daha fazla enerji hattı Türkiye'den geçerse arz güvenliği sağlanır. Tedarikçiler size şantaj yapamaz" diyor.
Doğru söze ne denir!
Enerjide hub olmak Türkiye'nin bölgesel rekabet gücünü artıracak.