Belgeleri ciddiye alıyorum, ya da almıyorum tartışması anlamsız. Bu belgeler, öncelikle, ABD diplomasisinin zaman zaman hafif meşrepliğe düşen üslûbunu bizlere yansıtıyor. Sadece Türkiye ile ilgili olanlar değil. Bazı ülke yöneticilerine isim takılması (Merkel/Teflon; Ahmedinejat/ Hitler; Sarkozy/Çıplak İmparator; Hamit Karzai/Paranoyak; Putin/Alfa Erkeği, Kim Jong-il/İradesiz Yaşlı Adam; Berlusconi/Kibirli, beceriksiz ve etkisiz Avrupalı bir lider), hiç araştırmadan, yolsuzluk duyumlarına ve özel hayata ilişkin dedikodulara raporlarda yer verilmesi ciddi diplomasiden ziyade, siyasi magazin havası yaratıyor. Meselâ, Mehriban Aliyev'in yüzünü sürekli gerdirdiği, bu nedenle uzaktan bakıldığında kızıyla karıştırıldığı ve yüz adalelerini oynatamadığı için mimik yapamadığı; Kaddafi'nin Ukraynalı, sarışın hemşire bir sevgilisi olduğu gibi.
Üslûbu bir kenara bırakıp, muhtevaya baktığımızda, yazılanların, ABD'nin ülkelere bakış açısı hakkında ipuçları verdiğini görüyoruz.
Sözgelimi, kimine göre, AK Parti ABD'nin Ortadoğu'da kullanacağı "ılımlı İslâm" silâhıydı. Büyük Ortadoğu Projesi'ne (BOP), hizmet edecekti. Oysa raporların içeriği, yeni iktidara gelen AK Parti'ye, ABD'nin kuşkuyla baktığını gösteriyor. En azından, Amerika'nın Türkiye'deki temsilcisi büyükelçi Edelman'ın yazdıkları ağır eleştirilerle dolu. Buna mukabil, Wikileaks belgeleri, Edelman sonrasında, daha tarafsız yorumların Ankara'dan Washington'a gittiğini gösteriyor. Zaten kullanılan dil de, diplomatik teamüllere uygun hale geliyor. Daha ziyade, değişik düşüncedeki kesimlerin kanaatleri aktarılıyor.
Halef/selef diplomatlar arasındaki farkı, Edelman'ın görev yaptığı dönemin tam da 3 Mart tezkeresi sonrasına rastlamasına ve AK Parti yöneticilerinin henüz yeterince tanınmamasına bağlayabiliriz. Ayrıca Edelman, Neo-con'ların Türkiye'deki uzantısıydı. Zaten bugün de, AK Parti'ye kuşkuyla bakıyor. Son olarak, ABD'li bir think-tank kuruluşunda yaptığı konuşmada, çok ağır bir dille iktidarı eleştiriyordu.
Herkes Wikileaks belgelerinden kendisine göre bir ders çıkarabilir. Ülkeler arası diplomatik ilişkilerin gerçek yüzünü anlamamıza bu belgeler yardımcı oluyor.