Her şey, SABAH'ın sürmanşetine zemin oluşturan metne nasıl baktığınıza bağlı.
Analiz, tespit ve yorum içeren bir köşe yazısı olarak bakılırsa, mesele yok.
Kimse Erdal Şafak'ı yorumunu okurlarına sunduğu için eleştiremez.
Bu açıdan, çoğu köşe yazarı sekiz meslektaşının yayınladığı ortak metin, mesleğin temeli olan "yorum özgürlüğü" ne açık müdahaledir; yanlış olmuştur.
Keşke itiraz bireysel olarak yapılsaydı.
Ancak, söz konusu ortak metni, Şafak'ın "yorum-analiz"inin sunuluş biçiminin tetiklediği de göz ardı edilemez.
Mesele de zaten formatta, sunuluş biçimindedir.
İki husus var:
Off-the record olarak söylenenler, tırnak içinde verilmeli mi?
Tamamen veya kısmen şahsi kanaat, tespit ve analizlere dayalı köşe yazıları, yanlarında onu destekleyen ve somut veri içeren ayrı bir haber olmadığı halde tek başına "haber"miş gibi sunulmalı mı? Yorum içeren köşe yazıları, yanlarında "ana haber" yoksa nasıl davranmalı?
Bu ikincisi, basınımızın müzminleşmiş meselelerinden biridir.
Defalarca yazdım, tekrarlayayım:
Köşe yazılarını, tek başına, habermiş gibi sunmak, mesleki uygulamalar açısından yanlıştır.
Çünkü, böyle yapılınca, aktarılan olgu kişiselleşir, ayrıca manşet veya sürmanşetten hemen daima "yorumlu" ifadelerle verildiği için, tarafsızlık/nesnellik bekleyen okurda yanlış algılamalara yol açar.
Yanıltıldığını olmasa bile, yönlendirildiğini düşünen okur sayısı az değildir.
Haberle yorum ayrılmalıdır.
Düz bir haberle (aynı geziyi izleyen bir iki gazetenin yaptığı gibi) destek vererek, yani sağlıklı bir "somut veri tabanı" oluşturarak, yoruma da ayrı bir çerçevede yer verilseydi, doğru davranılmış olacaktı.
Okur daha etraflı "öğrenecekti".
"Off-the record" ile "adının açıklanmasını istemeyen bir kaynağın söylediği" arasında da önemli bir fark vardır.
"Off the record" açıklamaların, "yayınlanmaması kaydıyla" koşuluna tam saygı gösterilmeli, bunlar tırnak içinde dahi verilmemelidir.
Tartışma, hassas AB sürecinde, bu kurala saygıya hasar vermiştir. O kurala riayet olmazsa, hassas süreçler kaynakları ürkütür, dikkat etmek gerekir.