Her ülkede bir "Devlet" bir de "Derin Devlet" vardır. Totaliter ve otoriter rejimlerde "Derin Devlet", devletin kendisidir. Devlet hukukun üzerinde olduğu, denetlenemediği ve eleştirilemediği için, "Koruma refleksi" gereği asar, keser, bastırır, susturur.
Demokrasilerde de devletin kendini koruma refleksi vardır. Ama bazıları ve özellikle "Bürokratik oligarşi" seçilmiş siyasetçilerin devleti gereğince koruyamayacağını düşünürler. Daha da ötesi bazıları, seçilmiş siyasetçileri ve demokrasinin beraberindeki farklılıkları da, devlet açısından "Tehdit" olarak görürler. Bu şekilde hukuk ve denetim dışı eylemlerle, devleti koruduklarını varsayarlar. Demokrasilerdeki "Derin Devlet" böyle oluşur.
Görünmeyen hükümet
Amerikan siyasi sözlüklerinde "Derin Devlet"i ifade eden kavramlardan biri "İnvisible Government"dır... Yani "Görünmeyen Hükümet" denilir buna... Bu konudaki kitapları okuduğunuz zaman, Amerikan derin devletinin Kongre denetimi dışında dünyada koyduğu eylemleri, hazırladığı darbeleri, suikastları görürsünüz.
Bir de ABD'nin sermayesi ile endüstrisinin oluşturdukları savaş lobisi vardır... Amerikan başkanlarından Eisenhower ünlü 1961 tarihli konuşmasında "Military- Industrial Complex"in, Amerikan demokrasisini tehdit ettiğini vurgular. Kendisi emekli bir general olan Başkan Eisenhower'e göre teknolojinin yoğunlaşması, askeri harcamaların anlaşılmasını ve denetimini zorlaştırmıştır. Askerlerle silah endüstrisi sermayesinin birlikteliği ülkenin kaynaklarını, eğitimin, sağlığın aleyhine emmeye başlamıştır.
Bir de paralel devlet varmış
İngiliz derin devleti hakkında da 007 James Bond filmleri sayesinde bilgi sahibi olmadık mı? Şimdi de Alman derin devletinin ajanlarının Türkiye'deki dinlemeleri açığa çıktığı için, eski Nazi Gehlen'in Yeni Almanya'nın derin devletine nasıl transfer edildiğini falan herhalde hatırlamaya başlayacağız.
Yakın dönemlere kadar bizde "Derin Devlet" ile "Askeri vesayet" kavramları iç içe geçmiş biçimde anlaşılırdı... AK Parti iktidarında askeri vesayet sona erdirildi. Ama bu "Derin Devlet"in de tümden buharlaştığı anlamına gelmiyor. Üstelik önce MİT'i sonra da iktidarı hedef alan darbe girişimleri ile, yargıda ve emniyette üslenmiş imam- ajanlardan oluşan bir "Paralel Devlet"in varlığını da öğrenmiş olduk.
Mutlu sona doğru
Halkın seçtiği bir Cumhurbaşkanı ve onun atayacağı yeni Başbakan ile 28 Ağustos'tan sonra yolumuza devam ederken, Derin Devlet'in son kalıntılarının ne tür senaryoları filmleştirmeye teşebbüs edeceklerini hep birlikte göreceğiz.
Ama artık halk da, gerçek devlet de, siyasetçiler de eskisine göre çok bilinçli ve bu tür oyunlara karşı herkes daha hazırlıklı... Kısacası bizim demokrasimizi konu alan filmin "Mutlu son"la biteceğini şimdiden söyleyebiliriz.