Bu yazıyı kaleme alış nedenim; peşpeşe gelen yüzlerce "Nereye başvurmamız gerekir?" sorusunun yanı sıra, gittikçe artan oranlarda karşılaştığım ve etik olmayan, yardım arayan insanlara haksızlık, saygısızlık yapılan, daha da kötüsü zarar veren bazı olayların aktarılması oldu. Tüm mesleklerde olduğunu bildiğim bir kargaşa yaşıyoruz. Belki de ülkemizdeki en büyük sorunlardan birisi bu... "Her işi yaparım..." Bu genellikle eğitimi olmayanların ekmek parası kazanmak için kullandıkları bir sözdür. Eğitimi olan kesimde ise "Her şeyi bilirim, her şeyden anlarım, her konuda söylecek sözüm var" şeklini alıyor. Bir bakıyorsunuz, aynı kişi bir gün ekonomik konularda bilgi veriyor, ertesi gün demokratik sistem değerlendirme uzmanı oluyor.
ETİK OLARAK ŞARTTIR
Oysa eğitim sistemimizde her şey öğretilmediği gibi, daha sonra da dalınızda belli konulara yönelmezseniz, hiçbir şeyi tam bilme şansınız olmaz. Bir başka konu da, bazı meslek gruplarının sınırlarıdır. Toplum tarafından hangi meslek grubunun, neleri yapabileceği bilinemeyebilir, karıştırılabilir. Bu bilgisizlik öncelikle gerek duyan kişinin araştırmalarıyla giderilmelidir. İkinci olarak da meslek sahiplerinin hangi konuda bilgileri olduğunu, hangilerinde olmadığını anlatmasıdır. Etik olarak kişi kendisinden yardım isteyen kimseye "Bilmiyorum, bu benim konum değil, bu eğitime sahip değilim" demelidir. Bu etik olarak şarttır. Kendi mesleğim açısından gerek sokakta, gerekse okuyucu mail ve mektuplarında en sık karşılaştığım soru "Psikiyatrist misiniz yoksa psikolog mu?" oluyor. Hatta çoğunlukla direkt psikolog olarak mesleğim belirleniyor. Ve, tüm bunların kendi mesleğim açısından bir kargaşa olduğunu, ayrıca insanların hasta olduklarında ya da sorunları olduğunda nereye baş vuracaklarını bilmediklerini fark ettim. Bazen yanlışlıklar yüzünden kişilerin zarar görmesini engellemek için bu yazıyı yazmaya karar verdim. Söz konusu olan sorunlu kişi çocuk olduğunda bu kavrama bir de pedagoglar eklenmektedir. Birbirinden farklı eğitimleri ve alanları olan bu meslekler ve alanları konusunu birlikte gözden geçirelim.
İLAÇ YAZMA YETKİSİ...
Ben bir psikiyatristim. Yani tıp fakültesi (6 yıl) okuduktan sonra tıp doktoru ünvanı aldım. Kendime alan olarak psikiyatriyi seçtiğim için bir hastanede 4 psikiyatri ihtisası yaptım, tüm diğer psikiyatrist arkadaşlarım gibi... Bu eğitim süreci içinde tüm psikiyatristler hasta görme, tanıma ve tedavi yöntemlerini öğrenir. Bu yöntemlerin içinde psikoterapi (konuşarak tedavi) ve diğer tüm tedavi yöntemleri vardır. Psikiyatristler aynı zamanda ilaç yazabilme yetkisine ve bilgisine sahiptir. Bunun nedeni tıp doktoru olmaları ve tıp eğitimi almalarıdır. Yani söylendiği gibi sadece ilaç yazabilen bir dal değildir. Ben ve benim yaş grubumunda bazı arkadaşlarım, 4 yıllık erişkin psikiyatri eğitiminden sonra 2 yıl çocuk ve genç psikiyatrisi eğitimi daha alarak, aynı zamanda çocuk ve genç psikiyatristi unvanı almışlardır. Bunun anlamı; aynı koşullarda erişkinler gibi çocuk ve ergenlere de bakabilecekleridir. Bunu yapmayanlar sadece erişkin psikiyatristidirler.
İKİ KONUK YAZARIM VAR
Bu eğitim sırasında 4 ay çocuk ve genç bölümlerinde rotasyon yaptıklarından, acil durumlarda ya da çocuk ve genç psikiyatristi psikiyatristi olmadığı durumlarda bu gruba da yardımcı olabilirler. 1990'lı yılların başından beri ihtisasa başlayanlar, değişen sistem nedeniyle erişkin psikiyatrisi ihtisası yapmadan; direkt 4 yıllık eğitimle çocuk ve genç psikiyatristi olabilmektedirler. Onlar da erişkin psikiyatristlerinin olduğu gibi, erişkin psikayatristi bulunamadığı ya da ulaşılamadığı zamanlarda erişkin hastalara yardımcı olabilirler; ama asıl alanları değildir Psikoloji ve pedagoloji ise farklı eğitim ve ilgi alanları olan, diğer alanların yanısıra (sosyal, gelişim, ekonomi psikolojisi gibi) klinik psikoloji masterı yaptıklarında hasta danışmanlığı yapan mesleklerdir. Bu meslekleri anlatmak için bugün iki konuk yazarımız var. Kendi dallarında çok başarılı olan ve meslek alanlarının sınırlarını, becerilerini bilen iki değerli bilim adamı. Klinik Psikolog sayın Prof. Dr. Ferhunde Öktem ve Pedagog Prof. Dr. Ümran Korkmazlar. Şimdi psikolog ve pedagog nedir? Nasıl olunur ve ne yaparlar sorularının yanıtlarını onlardan öğrenelim.