Tarihi çok eski zamanlara dayanan semizotu, ilkbaharla birlikte gelen mucize bitkilerden biridir. Yaprakları pürüzsüz, kalın ve küre şeklindedir. Çeşitliliğe bağlı olarak, yapraklar 1.5-2 santim uzunluğunda olabilir. Gelişme döneminde yuvarlak, kalın kökleri bitkinin merkezinden yayılır ve tabanda genellikle kırmızımsıdır. Semizotu ülkemizde her yerde yetişebilme özelliği taşır. Kendine has ekşimsi tadıyla her derde deva olan semizotu; kalsiyum, vitamin ve demirden zengin yeşil yapraklı sebzelerin başında yer alır. Semizotu ayrıca omega- 3 yağ asidi içerir. İşte baharla birlikte gelen semizotunun bilinmeyen faydaları:
Güçlü bir antioksidan
Semizotu yaprakları A ve C vitamini açısından oldukça zengindir. A vitamini göz hastalıklarının tedavisinde ve çeşitli rahatsızlıklardan korunmada etkili rol oynar. Ayrıca içerdiği antioksidanlarla cildi ölü hücrelerden temizler. A vitamini vücudu kansere karşı korurken, ağız içi hastalıkların tedavisine yardımcı olur. Semizotu yapraklarında bol miktarda C vitamini bulunur. C vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir, vücudu hastalıklara karşı korur.
Minerallerden zengin
Semizotu; çinko, fosfor, manganez, bakır ve kalsiyum içerir. Çinko, bağışıklık sistemi işlevlerinin iyileştirilmesi ve yerine getirilmesini sağlar. Aynı zamanda kansere neden olabilecek serbest radikallere karşı vücudu korur. Magnezyum, cilt ve saç sağlığında etkilidir. Depresyona karşı koruma sağlar. Vücuttaki vitamin ve minerallerin emiliminde etkin rol oynar. Magnezyum ayrıca astım ve alerjik hastalıkların tedavisinde etkilidir. Güçlü bir antioksidan özelliği bulunan magnezyum, kansere karşı etkili bir savunma sağlar. Bakır ve kalsiyumu ayrı düşünmek olanaksızdır. Çünkü kalsiyum kemik gelişimini sağlar; bakır ise kalsiyum ve demir gibi minerallerin emiliminde etkilidir. Bakır vücudunuzdaki hemoglobin üretimi için de önemli bir yere sahiptir. Bakır eksikliği bağışıklık sisteminin zayıflamasına, vücut direncinin düşmesine, deri hastalıklarına ve nörolojik sorunlara neden olabilir. Kemik ve diş sağlığından fosfor ve kalsiyum sorumludur.
Kalsiyum ayrıca sinir, kas ve kan fonksiyonu için de gereklidir. Tüm bu vitamin ve minerallerden tam fayda elde edebilmek için düzenli olarak semizotu tüketmek gerekir.
KİLO VERMEYE YARDIMCI OLUR
Kötü kolesterolden koruyor
Yapılan araştırmalara göre semizotu; karaciğerin LDL yani kötü kolesterol üretim oranını düşürme özelliğine sahip.
Diyetinize katkı sağlar
Semizotu 100 gram başına sadece 16 kalori içerir. Bu, kalori alımını sınırlandırmaya çalışan insanlar için iyi bir haber olabilir. Çünkü semizotu düşük kalorili olma özelliğiyle diyet dostudur. Ayrıca yemekten sonra doygunluk hissine ulaşmanızı sağlayan diyet lifi ile doludur; yiyecek alımınızı sınırlar ve kilo vermeye yardımcı olur.
Kalp dostu
Semizotu içerisinde yer alan omega-3 asidi, kalp-damar sağlığını korumada etkili rol oynar. Omega-3, çoklu doymamış esansiyel yağ asitleri sınıfıdır. Vücudunuz esansiyel yağ asitleri üretemez, bu yüzden onları yiyeceklerden almanız gerekir. İlkel insan toplumları ile çevrelerindeki bitkiler arasındaki ilişkiyi inceleyen etnobiyologlar, insanların çok önce yediği bitkilerin bugün tükettiğimiz bitkilerden daha fazla besin maddesi sağladığına inanıyorlar.
Örneğin, insanlar 40 bin ila 10 bin yıl önce bitkilerden ve meyvelerden günde ortalama 390 miligram C vitamini alıyordu. Buna karşın, bugün ortalama bir insan günde sadece 88 miligram C vitamini tüketiyor. Dolayısıyla özellikle mevsim geçişlerinde C vitamininden zengin beslenmek gerekiyor. Semizotu gibi yeşil yapraklı sebzeleri daha sık tüketmeye özen gösterin.
Kalbi koruyan diğer gıdalar
Somon: Doğal omega-3 kaynağıdır. Kalp sağlığı faydalarını sağlamak için haftada iki kez omega-3 açısından zengin balıklardan yiyin.
Kuruyemişler: Kuruyemişler kalp dostu omega-3 yağları ile yüklüdür. Omega- 3 açısından zengin ilk üç kuruyemiş; fındık, ceviz ve şam fıstığıdır.
Kabak çekirdeği ve ayçiçeği çekirdek tohumunda da yüksek seviyede omega-3 vardır. Piknikler için harika bir atıştırmalıktır. Fındık ayrıca sizi tok ve zararlı abur cuburlardan uzak tutar.
Nar: Nar polifenol denilen antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar, LDL yani kötü kolesterol ve kan basıncını düşürerek ve artelerde plak oluşmasını yavaşlatarak kalp hastalıklarından korunmada yardımcı olur. Nar suyundaki bu antioksidanlar yeşil cay ve kırmızı şaraba göre üç kat daha faydalıdır.
Salataya, yoğurt ya da hafif tatlılara ekleyerek sıcak havalarda serinleyin.
Zeytinyağı/kanola yağı: Enflamasyonu azaltan ve kardiyovasküler kalp sağlığına yardımcı olan tekli ve çoklu doymamış omega-3 yağları içerir. Bu yağlar bir şeyler pişirmek için de mükemmel bir seçimdir.
Kaliteli ve yüksek oranda faydaları için renkli ve taze sebzelerden yaptığınız salatanıza ekleyin. Harika bir tat ve düşük kalorili bir yemek olacaktır.
SERİNLETİCİ BİR MEYVE SUYU
Greyfurt: Turunçgiller, özellikle de greyfurt; kalp hastalığı ve felce sebep olan enflamasyonu azaltan C vitamini, flavonoidler ve antioksidanlar içerir. Salatanıza ya da salata sosuna ekleyin. Yaz aylarında serinletici bir meyve suyu alternatifi olabilir.
Sarımsak: Arterlerde yağ depolanmasını yavaşlatarak ve kan basıncını düşürerek kalp hastalıklarından korunmada yardımcı olur. Makarnanıza yaptığınız domates sosuna ya da tam buğday ekmeğine ekleyebilirsiniz. Diğer baharat ya da otlarla karıştırarak yaz aylarında sos olarak kullanabilirsiniz.
Avokado: Kolesterolu düşürmeye yardımcı olan tekli doymamış ve sağlıklı yağ içeren bir meyvedir. Avokado ayrıca folat, E, C ve B6 vitaminleri açısından da zengindir. Salataya, çorbaya veya hazırladığınız soslara ekleyin; hem renk, hem de zengin bir lezzet katmış olursunuz.
Kızılcık: Kızılcıkta kalbi koruyan antioksidanlar bulunur. Kızılcıkta bulunan antosiyanin adlı flavanoidler hücrelerin hasar görmesine karşı korur ve hasar görmüş hücreleri onarır. Kan damarlarının rahatlamasına ve kötü kolesterolün düşürülmesine yardımcı olur.
SEMİZOTU HAZIRLAMA VE SUNMA YÖNTEMLERİ
Saplar ve çiçek tomurcukları da yenilebilir. Keskin bir bıçak kullanarak köklerin yakınındaki sert gövdeleri kesin. Besin maddelerinin çoğunu korumak için düşük sıcaklıkta muhafaza edin ve kısa sürede pişirin. Semizotunun kızartma ve kaynama sırasında antioksidan özellikleri önemli ölçüde azalmış olsa da; mineralleri, karotenleri ve flavonoidleri buharda pişirme ile kalabilir.
Taze, çiğ yapraklar salata olarak kullanılabilir. İşte muhteşem bir semizotu salatası: İki demet maydanozu ince ince kıyın, semizotu yapraklarını sapından ayırın ve bir kapta ikisini buluşturun. Bir adet salata ve isteğe bağlı adette domatesleri içine ekleyin. Salatanıza kuzu kulağı, roka ve turp katın. İki çorba kaşığı zeytinyağı ve bir çorba kaşığı taze limon suyunu salatanızın üzerinde gezdirin. Salatanız tüketime hazır.
Soğan ve sarımsakla sotelenerek kaynatılan semizotu gövde ve yaprakları; et, balık ve tavuk ile birlikte garnitür olarak kullanılabilir.
Semizotu ayrıca çorba olarak tüketilebilir. İşte muhteşem bir semizotu çorbası: Semizotlarını temizleyip yıkayıp bir kenara koyun. Yağı bir tencereye alın. Semizotlarını ekleyin. Yumuşayana kadar birkaç dakika kavurup suyu üzerine ekleyin. Kaynamaya bırakın. Un, sarımsak, limon suyu ve tuzu blendırda öğütün. Pişen semiz otunu da içine ekleyerek öğütmeye devam edin. Sıcak su ekleyin. Çorbanız hazır.
Semizotunu ayrıca kahvaltılarınızda peynir ile birlikte tüketebilirsiniz.