İnançları hafife alan, dünya görüşünü pozitif bilimlere endekslemiş bir tanıdığımla, çocuklarımızı konuşuyorduk. Oğlu üniversite mezuniyeti ertesinde, ABD'deki Ivy League üniversitelerinden birinde mastır yapmış.
"Nazar değmesin, her şey çok iyi gidiyor" dedikten sonra masaya vurdu ve sağ kulağının memesini çekti... Güldüm, "Gördüğüm kadarıyla senin inancın yok ama batıl inançların çok yoğun" dedim... Arkasından da "Hiç seçim kazanamayan tuttuğun siyasi partinin kapısına at nalı asılsa, acaba bu sonraki seçimin sonucunu etkiler mi" diye sordum.
Aslında "Batıl inançlar"ın yansımaları listesinde yer alan davranışları, sade bizim toplumumuz insanlarında görmeyiz... Örneğin uluslararası otel zincirlerinin işletmelerinde 13 numaralı odayı pek bulamazsınız.
Çok yaşa ve merdiven altı
Yıllar önce bu konuyu merak etmiş ve bu davranışların kökenlerini anlamaya çalışmıştım. Birkaç örnekte şu sonuçlara ulaşmıştım...
"Çok Yaşa" - Dünyanın neredeyse her yanında, hapşıran birisine hemen "Çok yaşa" ya da "İyi yaşa", "Sağlıklı yaşa" denilmez mi? Eski Roma'ya değin uzanan bu davranışın kökeninde ölüm korkusu varmış. Eski Roma'da bir insan hapşırdığında soluğun durduğuna ve ruhun bedenden kaçıp gittiğine inanılırmış. Ayrıca antik Romalılar, gece yarısından öğleye kadar hapşırmayı uğursuz sayarmış... 7'nci yüzyılda Avrupa'da vebadan yüzbinlerce kişi ölünce, bu hastalığın hapşırmakla bulaştığına inanılmış. "Uğursuz merdiven altı"- Duvara dayalı merdivenin altından geçmenin uğursuzluk getirdiği inancının iki kaynağı varmış. Buna göre duvara dayalı merdiven üçgen oluştururmuş. Üçgen Doğu ve Batı inanç sistemlerinde kutsallığı simgelediği için, bu üçgenin içine bir biçimde giren kişinin, oradaki kutsallığı bozduğuna inanılırmış. Merdiven altının çağrıştırdığı bir diğer gerekçenin kökeninde ise, insanların alanlarda idam edildiği dönemler varmış. Açık merdiven, bilinçaltında idam sehpasını çağrıştırırmış...
Uğursuz 13 ve ötesi
"Uğursuz 13"- 12 sayısına dünyanın geçmiş uygarlıklarında çok büyük önem yüklendiği için, 12'nin bir fazlası yani 13 olumsuzluk belirtisi olarak kabul edilirmiş. Mesela Babil'de konuk olarak yemeğe çağrılan kişi sayısının 12'yi aşmaması kuralı varmış. Eğer bir 13'üncü kişi davetsiz biçimde gelirse, bu tanrıların bir uyarısı olarak kabul edilirmiş... 13 sayısına yüklenen olumsuz anlam Hz. İsa'nın 12 havarisinden birinin kendisine ihanet etmesiyle daha da yerleşik bir biçime dönüşmüş ve tüm dünyada 13 sayısı ölümle özdeş tutulur duruma gelmiş.
Kendi kendinizi batıl inançlarınız konusunda hiç sınadınız mı?
Dört yapraklı yonca aradınız mı hiç? Aracınızda, evinizde nazar boncuğu var mı? Sevdiğinizle aranızdan kara kedi geçerse irkilir misiniz? Leyleği havada gördüğünüzde "Bu yıl bana yolculuk var" diye düşünür müsünüz? Elden ele bıçak ya da makas vermekten kaçınır mısınız? Başınıza kuş pislerse, şansınızın açılacağını mı düşünürsünüz? Tırnağınızı asla gece vaktinde kesmez misiniz?