İyi olan ne varsa, eski diye attık, yerine hiçbir şey koyamadık.
Eskiler "gülünecek şey var, gülünmeyecek şey var" derlerdi.
Gülmek için alaycılığı seçene kaş çatılır; alay çok uzatılırsa bunun bir "cahiliye" tavrı olduğunu ihsas eden büyükler bulunurdu.
Her şeyi hafife alanın ya gerçekten hafif bir kişiliği olduğuna ya da kendi "ağırlığı"nı abart- ma hastalığına yakalandığına inanılırdı.
Hülasa...
O zamanlar da kendini çok ciddiye almak gülünç kaçardı ama dünyada dalgası geçilemeyecek meseleler ve değerlerin varlığından kimsenin şüphesi yoktu.
Şimdi "geyik kültürü" denen şey bir virüs gibi her yanı sardı. Hayatın ağırlığını geyik yapmanın hafifliğiyle azaltacaklarını sanıyorlar.
Sınırsız alaycılık, "orantısız mizah", sözün vitesini boşa alma, neyse ne ama farkında değiller ki, ne hakiki bir neşe var bunların içinde, ne de sahici eleştirel bir zekâ!
Sonuçta ne oluyor?
İşte onu geçen ekimde ve şimdi Auschwitz toplama kampı müzesini ziyaret eden üniversiteli gençlerimizin acıklı halinde görüyoruz.

***
Kolay da değil!
Auschwitz'i ziyaret etmek için bayağı bir yol eziyeti çekilir. Krakow'dan 60 kilometre dışarıya gideceksin ki, o soğuk, o iç karartıcı binalar kompleksine varasın.
Sen (hem de tarih) okuduğun Budapeşte'den kalk, onca yolu çiğne, sonra da kampın giriş kapısının önündeki "arbeit macht frei" (Çalışmak özgürleştirir) yazısının altında sıraya girip Nazi selamı vererek fotoğraf çektir! Engin Ardıç iki seferdir, Auschwitz'de tutuklanan gençlerimizin içlerinde yer etmiş "tosuncuk" üzerine verip veriştiriyor.
Yerden göğe haklı. Fakat şu "geyik kültürü" üzerinde de durmak gerek.
Bizim çocuklar, eminim tutuklanınca şaşırmışlardır. Çünkü sorsanız "alt tarafı geyik yapıyorduk" diyecekler. Hani imkân bulsalar, bir de Buchenwald'a gidip oradaki "Jedem das Seine" (Herkes hak ettiğini bulur) yazısının altında fotoğraf çektirecekler!
Ah, bir anlasalar! Asla gülünemeyecek, alay edilemeyecek, hafife alınamayacak şeyler vardır.
Ve zaten orantısız olunca mizah olmuyor!