'Avrupa'da kimse yüz yüze bakamaz'

10 yıl üyesi olarak görev yaptığı Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'ne (AKPM) üç yıl aradan sonra ilk kez hitap eden Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Avrupalı milletvekillerinin sorularına cevap verirken tecrübesini konuşturdu. AKPM Genel Kurulu önünde mavi bir koltuğa oturan Gül'e, AKPM'nin geniş siyasi yelpazesinden birçok milletvekili; sözde Ermeni soykırımından Türkiye-İsrail ilişkilerine, ifade özgürlüğünden anayasaya kadar birçok konuda soru yöneltti. Konuşmasını İngilizce yapan ancak soruları Türkçe cevaplayan Gül, zaman zaman bazı milletvekillerinin saldırgan çıkışını yumuşattı. Gül'ün AKPM milletvekillerine yanıtları şöyle:

BARAJ, SEÇİMDEN SONRA KALKAR: Seçim barajının kaldırılması, genel seçimlerin sonrasına kalacak. Zira anayasanın baştan sona değiştirilmesi, seçimlerden sonra mümkün görünüyor. Bu seçimlerde ise, şu anda var olan seçim barajı geçerli olacak. Bağımsız adaylar için zaten baraj öngörülmüyor.

AZINLIK HAKLARI GARANTİ ALTINDA: Azınlık hakları, Lozan anlaşması ile garanti altına alındı. Bazen mal, mülk konularında anlaşmazlıklar ortaya çıkabiliyor. Türk hukukunun verdiği kararlar tatmin etmediğinde AİHM'ye başvurulabilir. Konu tamamen teknik meselelerden kaynaklanıyor.

GERGİNLİĞİN SEBEBİ İSRAİL: Türkiye, bölgede istikrarın tesisi için çalışıyor; prestij kazanmak için değil. İsrailliler geçmişte, Türkiye'ye "Bize yardımcı olun" telkinlerinde bulundu. Ancak Gazze'ye yardım filosuna, İsrail ordusu saldırdı. Bunun müsebbibi Türkiye değil, İsrail'dir. İsrail, Türkiye'nin arabuluculuk görevine karşı güvenini kaybettiyse, bu İsrail'in bileceği iştir.

KOMİSYON KURALIM: ("Türkiye, Ermeni soykırımını tanıma cesaretini ne zaman gösterecek?' sorusu üzerine) Tarihimizde soykırım yapıldığını kabul etmiyoruz. Kabul eden varsa, gelin ortak bir komisyon kuralım, sivil-askeri arşivleri de açalım. Bir ülkenin parlamentosu soykırımı tanıyor. Onlara bu konuda 3 soru sorsak, hiçbirine cevap veremezler. Halbuki o savaşlarda bütün Balkanlar'dan milyonlarca Türk Türkiye'ye dönerken 3 milyona yakın Türk öldü. Şimdi bu acıları yeni nesillere aşılayıp komşularla düşmanlık içine sokmamak için uzun yıllar bunlar anlatılmadı, hep öne bakıldı. Tarihle beraber yaşarsak, Avrupa'da kimse birbirinin yüzüne bakamaz. Yapacağımız iş şu; hep beraber geleceğe bakmamız lazım.

KRONİK PROBLEM: ("Türkiye-Ermenistan arasında imzalanan protokolleri niçin sonradan Karabağ'ın Ermenistan tarafından işgalinin son bulmasına bağladınız?" sorusu üzerine) Sorunuzda, işgal meşru veya önemsizmiş iması var. Ben birini diğer konuya bağlamıyorum. Ama geniş tabloyu görmek lazım. Ermenistan ile olan ilişkilerimizi normalleştirmeyi çok istiyoruz. Ama kronik problemler birden çözülemiyor.

KUSURLARIMIZIN FARKINDAYIZ: Türkiye'deki reform süreci sessiz devrim olarak adlandırıldı. Hiçbir ülke kusursuz değil. Kusurlarımızın farkındayız, düzeltmek için reform sürecine devam edeceğiz.

CAMİ, KİLİSE AYRIMI YOK: ("Sümela Manastırı'nı sürekli ibadete açacak mısınız? Heybeliada Ruhban Okulu'nu açacak mısınız?" sorusuna karşılık) İnsanların dinlerine, mezheplerine saygı duymak zorundayız. Türkiye'de bu tür engeller kaldırılıyor. Hiç dini olmayan insanlar da özgürce yaşamalı. Van'da Ermeni Kilisesi'nin restorasyonu çok dikkatli şekilde yaptırıldı. Türkiye büyük bir ülke olduğu için restore edilmeyen birçok cami var. Bu konuda cami- kilise arasında ayrım yapmıyoruz. Restorasyona ihtiyacı varsa yapılacak.